IT Media
ul. Jagiellońska 88
03-215 Warszawa
  tel. 022 679 15 41
fax. 022 678 36 41
kontakt@mojefonty.pl

Pomoc

IT Media
ul. Jagiellońska 88
03-215 Warszawa
tel. 022 679 15 41
fax. 022 678 36 41
kontakt@mojefonty.pl

Słownik typograficzny

Inicjał

Wyróżniona pierwsza majuskuła w akapicie, rozciągająca się na kilka wierszy, zaś od góry wyrównana z pierwszym wierszem. Stosuje się ją do oznaczenia początku nowej sekcji tekstu, na przykład rozdziału. Jeśli stosuje się inicjał, rozpoczynane przez niego słowo, fraza bądź wiersz mogą być złożone w majuskułach lub wersalikach. Jeśli w ten sposób złożono pierwsze słowo nazwy własnej, powinno tak się stać również z pozostałymi.

Interlinia

W pierwotnym rozumieniu poziomy pasek miękkiego metalu, pozwalający uzyskać pionowe odstępy pomiędzy wierszami druku i zachować w ten sposób czytelność tekstu. Obecnie nazywa się tak pionowy odstęp od linii podstawowej jednego wiersza do następnego. Większość aplikacji automatycznie stosuje standardowy leading wielkości 120%  stopnia fontu.

Italik

Również italika. W niezbyt poprawnym rozumieniu potocznym jest to synonim kursywy, stosowany do określania wszelkich pochyłych form antykwy, jednak tak naprawdę italika stanowi jedynie podzbiór szerszej kategorii znaków kursywowych.
W większości przypadków jest to styl uzupełniajacy litery pionowe, choć niektóre minuskuły mogą mieć lekko zmienioną formę, inna jest także struktura szeryfów. Współczesna praktyka wymaga, by w większości krojów pisma przeznaczonych do ciągłej lektury  italik towarzyszył antykwie.

Justowanie

W pojęciu ogólnym jest to umieszczanie wierszy tekstu w określonej relacji do jednego lub obydwu marginesów. W odróżnieniu od wcięcia z lewej lub z prawej, wyjustowany tekst ma równe marginesy z lewej i prawej strony.

Patrz również: wyrównanie do lewej, wyrównanie do prawej.

Kaligrafia

Styl pisma ręcznego, w znacznym stopniu bazujący na kontrastujących grubościach pociągnięć pionowych oraz poziomych. Zwykle wykonywany pędzelkiem lub gęsim piórem. Pismo kaligraficzne jest czytelne i estetyczne, często posiada ozdobniki. Do 1960 r. kaligrafia była w Polsce obowiązkowym przedmiotem szkolnym.

Kerning

Dopasowywanie przestrzeni poziomej pomiędzy poszczególnymi znakami w wierszu tekstu. Zmiany kerningowe są szczególnie konieczne przy dużych tekstach afiszowych i nagłówkowych. Bez kerningu kombinacje wielu liter wyglądałyby niekorzystnie. Celem kerningu jest  stworzenie równych pod względem wizualnym odległości pomiędzy wszystkimi literami, tak by wzrok mógł gładko sunąć po tekście. W tradycyjnej typografii czcionek metalowych kern jest częścią litery, która rozciąga się za prawą lub lewą krawędź prostokątnej powierzchni czołowej. Niektóre maszyny do składu automatycznego (np. monotyp) potrafiły obsługiwać kerning, jednak pozostałe wymuszały, by całość znaku mieściła się w obrębie prostokątnej powierzchni czołowej. Linotyp należał do tej drugiej grupy, co skutkowało wieloma nieeleganckimi literami kursywowymi.  Z tego powodu w kroju Sabon zastosowano wiele wspaniałych rozwiązań pozwalających ominąć tę niedogodność. Ponieważ kerny były delikatne, mogły odłamać się w wyniku niewłaściwego postępowania z czcionkami.
W typografii cyfrowej kerning ma inne znaczenie. Skończyły się dawne obawy o kruchość materiału (choć niektóre stare formaty, np. FNT, wciąż ograniczają wzornictwo do prostokątnej powierzchni czołowej), więc kursywowe „f” może zachować swój wdzięk. Kerning cyfrowy ( czy też ściślej „kerning par”) pozwala na określenie światła pomiędzy dowolnymi parami znaków, dzięki czemu jeśli na przykład „r” następuje po „T”, może się lekko schować pod prawą poprzeczkę, zaś para „LY” jest bardziej ściśnięta. Zwykle określenie wszystkich wartości kerningowych jest zadaniem projektanta kroju pisma. W czasach czcionek metalowych poprawki takie możliwe były tylko przy ogromnym nakładzie pracy  i bardzo rzadko były widoczne. W formacie TrueType pary kerningowe umieszczone są w tablicy wraz z odpowiednimi wartościami, dzięki którym drugi znak jest przesuwany, jeśli następuje po pierwszym. Nie wszystkie aplikacje wykorzystują informacje kerningowe, należy wiec zawsze uważnie kontrolować domyślną prostokątną powierzchnię czołową. Kerning potrójny (na przykład dla sprawiającej czasami problemy kombinacji f.”) jest obsługiwany przez formaty OpenType i TrueType GX.

Kreska główna

Kreska litery, która jest mniej więcej prosta i nie stanowi części brzuszka. W literze „o” nie ma kreski głównej, litera „I” składa się wyłącznie z kreski głównej oraz szeryfów.

Kreska pozioma

Krótka pozioma kreska, taka jak w literach „E”, „F”, „L” lub „T”.

Kreska włosowa

Najcieńsza część litery oprócz szeryfu. Łączniki są często kreskami włosowymi.

Krój

Skrócone określenie „kroju pisma”: styl fontu lub zestaw obrazów znaków, na przykład kursywa. Patrz krój pisma.

Krój afiszowy

Ogólne określenie dla krojów pisma większych niż sąsiadujący z nimi tekst, jak na przykład w nagłówkach lub ogłoszeniach. Zwykle mierzy 14 lub więcej punktów.

Patrz również: krój nagłówkowy.

Krój nagłówkowy

Krój pisma zaprojektowany tak, by dobrze się prezentował w dużych wielkościach, stosowany w nagłówkach. Takie fonty zwykle nie zawierają pełnego zestawu znaków, ponieważ nie potrzebują wszystkich symboli specjalnych i znaków interpunkcyjnych. W systemach składu mechanicznego jest to pismo powyżej 14 punktów.

Krój pisma

1. Cechy, po których można rozpoznać wzornictwo znaku. Bodoni jest wzorem modern, a Times Roman wzorem przejściowym.
2. Jeden z wariantów (styli) pisma, zawartych w rodzinie krojów pisma.

Kroje bezszeryfowe

Bezszeryfowe kroje pisma oraz kroje z szeryfami belkowymi pojawiły się mniej więcej w latach 1815-1817. Obydwie grupy odznaczają się prostszymi formami liter, zwykle dość ujednoliconą grubością kresek, brakiem szczególnego kontrastu, a także częstym oparciem projektu na formach geometrycznych. Najwcześniejsze formy krojów bezszeryfowych i z szeryfami belkowymi były ciężkimi, często monolitycznymi fontami afiszowymi, lecz szybko wyewoluowały w szerokie spektrum styli. Choć wczesne projekty nie są już zbytnio stosowane, ich spadkobiercy są dość powszechni. Kroje bezszeryfowe, jak sama nazwa wskazuje, nie posiadają szeryfów. Niski kontrast i brak szeryfów sprawiają, że większość fontów tego typu męczy wzrok podczas lektury. Dobrze nadają się do jednego zdania, ujdą jeszcze w akapicie, ale ciężko je dobrze wykorzystać w, dajmy na to, tekście książki. Terminologia krojów bezszeryfowych może wprawiać w pewne zakłopotanie, ponieważ często określa się je gotykami lub groteskami. W fontach bezszeryfowych italiki są zwykle, choć nie zawsze, po prostu pochylonymi antykwami, w związku z czym są całkowicie podporządkowane antykwie. Zdecydowanie najbardziej rozpowszechnionym krojem bezszeryfowym jest Helvetica  (stworzona w 1951 r. przez Miedingera), choć wielu typografów nią gardzi. Przewagą Helvetiki jest to, że występuje w wielu grubościach i szerokościach, dzięki czemu ma elastyczne zastosowanie, zaś jej wszechobecny charakter sprawia, że łatwo ją dopasować. Innymi krojami bezszeryfowymi ogólnego zastosowania są Univers (stworzony w 1952 r. przez Frutigera), Arial (Monotype), Franklin Gothic (stworzony w 1903 r. przez M.F. Bentona) oraz Frutiger (stworzony w 1975 r. przez Frutigera). W związku z rozkwitem ruchu Art Deco w latach 20. i 30. XX w. jako podstawę dla projektów bezszeryfowych zaczęto wykorzystywać radykalne kształty geometryczne. Istnieje również kilka innych popularnych fontów bezszeryfowych, które nie pasują dobrze do powyższych kategorii. Gill Sans autorstwa Erica Gilla z 1928 r. ma wygląd niemal architektoniczny, zaś jego wysoki kontrast i humanistyczne wzornictwo sprawiają, że lepiej niż inne odmiany bezszeryfowe nadaje się do składania bloków tekstowych. To samo można również powiedzieć o wielu bezszeryfowych fontach humanistycznych z końca XX w.
Choć kroje bezszeryfowe zazwyczaj nie sprawdzają się dobrze w wersji drukowanej, doskonale nadają się do zastosowań ekranowych. Czytany z monitora komputera tekst pozbawiony szeryfów o wiele mniej męczy wzrok niż gdyby był złożony krojem szeryfowym.

Patrz również: szeryf, szeryf belkowy.

Kroje o stałej grubości

Kroje, w których grube i cienkie kreski nie kontrastują wizualnie ze sobą.

Kroje proporcjonalne

Kroje, których znaki mają różną szerokość w zależności od cech liter (w przeciwieństwie do krojów stałych).

Kroje stałe

Podobnie jak znaki uzyskiwane na maszynie do pisania, wszystkie znaki z tych krojów mają tę samą szerokość i zajmują takie samo pole. Wykorzystanie tego rodzaju kroju pozwala złożyć cyfry w równych i schludnych pionowych rzędach (w przeciwieństwie do krojów proporcjonalnych).

Kroje tekstowe

Fonty do składu materiału tekstowego, zwykle posiadające wielkość od 6 do 12 punktów.

Kroje tytułowe

Fonty majuskułowe, zajmujące większość powierzchni pola znaku. Font tytułowy wielkości 24 punktów jest wyraźnie większy niż krój tekstowy wielkości również 24 punktów, w którym znajdują się również litery minuskułowe.

Kropka

Znak interpunkcyjny. Mały okrągły symbol, stosowany jako znak przestankowy, punktor lub akcent. W formie znaku przestankowego w inskrypcjach rzymskich był umieszczany pośrodku, dopiero w rękopisach średniowiecznych został przeniesiony na podstawową linię pisma.