Archive for lip 2011
Pauza
Pozioma kreska szerokości majuskułowej litery „M”, a więc szerokości firetu. Jest znakiem międzywyrażeniowym, otoczonym z obu stron spacjami, a stosowanym do oznaczania zakresów. Wykorzystuje się ją również w funkcji myślnika, np. dla wyodrębnienia fragmentu tekstu lub w tekstach dialogowych.
Patrz również: rodzaje pauz, firet.
Piksel
Punkt w obrazie rastrowym, który można włączyć (wydrukować) lub wyłączyć (nie wydrukować), by utworzyć obraz.
Pisanka
Klasa fontów dekoracyjnych, które imitują czyjś styl pisma ręcznego lub kaligrafii, za wyjątkiem fontów gotyckich lub starosłowiańskich, które odnoszą się do oddzielnych grup. Pisanki podzielone są według przyborów piśmienniczych na pióro wieczne z płaską stalówką, długopis, pióro kulkowe itp. Ponadto wszystkie pisanki mogą mieć połączone lub niepołączone znaki. Możliwe są także formy pośrednie z literami posiadającymi łączniki tylko z jednej strony.
Pismo gotyckie
1. W tradycyjnym rozumieniu jest to określenie stylu liternictwa w północnej Europie w okresie, gdy Jan Gutenberg tworzył ruchomą czcionkę, zaadaptowanego jako pierwsza czcionka. W druku polskim pismo gotyckie stosowano do przełomu XVII i XVIII w. Najdłużej utrzymało się w Niemczech oraz w kręgach języka niemieckiego, gdzie stosowano wywodzący się od niego krój neogotycki, dopiero w 1941 zastąpiony przez naziistów antykwą.
2. W latach 30. XIX w. w Stanach Zjednoczonych określano tak kroje bezszeryfowe wypuszczane przez europejskich twórców po 1820 r. Terminu tego nie stosowano jednak do opisu takich fontów bezszeryfowych, jak Futura z ok. 1926 r.
Patrz również: bastarda, szwabacha, tekstura.
Pismo gotyckie
Ogólna nazwa dla szerokiej gamy form literowych wywodzących się z północnej Europy. Litery formowano piórem o szerokiej krawędzi, lecz podkreślano punkty przejścia pomiędzy pociągnięciami. Litery gotyckie są zwykle wysokie, wąskie i spiczaste, można je porównać do gotyku w architekturze. Istnieje kilka klas fontów gotyckich (Tekstura, Rotunda, Bastarda, Szwabacha, Fraktura, Kanzlei). Pierwsze piętnastowieczne czcionki powstały na bazie szeroko rozpowszechnionych pisanych form gotyckich i później były stosowane wraz z krojami romańskimi aż do XX w. Obecnie pismo gotyckie jest wykorzystywane głównie w celach afiszowych.
Pismo ręczne
Pismo ręczne, w odróżnieniu od druku, zaczęło być kojarzone ze sposobem pisma charakterystycznym dla konkretnej osoby. Indywidualizm w formie pisma ręcznego może zachodzić w obrębie członków tej samej rodziny, a także wśród dzieci uczonych tego samego systemu zapisu przez tego samego nauczyciela. Ów indywidualizm najwyraźniej rozpoczyna się na bardzo wczesnym etapie życia, gdy dziecko wciąż jeszcze bazgrze i rysuje. Nauka pisania zwykle przebiega etapowo. W kolejnych klasach szkoły podstawowej uczniowie w coraz większym stopniu doskonalą tę umiejętność. W I klasie opanowują pismo elementarne, koncentrując się głównie na elementach pisma i łączeniu liter z kolejnymi w obrębie wyrazu. W II klasie dochodzą do etapu pisma swobodnego. W III klasie osiągają stadium pisma płynnego, kiedy to słuchając, mogą płynnie zapisywać zasłyszane zdania.
Prawidłowe pismo ręczne charakteryzuje się trzema kryteriami: czytelnością (możliwością rozpoznania danej litery), pisemnością (właściwym łączeniem danej litery z innymi) oraz estetyką (kategoria subiektywna.
Błędy, jakie pojawiają się najczęściej w piśmie ręcznym:
Błędy konstrukcyjne: naruszenie kształtu, nieodpowiednie odtwarzania form liter, niedopełnianie kształtów, złe proporcje, brak spoistości elementów litery, zniekształcanie linii.
Błędy łączenia liter w wyrazach: nieprawidłowe łączenie liter tworzących wyrazy lub brak łączenia, prowadzące do utraty czytelności i estetyki pisma.
Błędy proporcjonalności: nieprawidłowe zagęszczanie liter w wyrazie czy wyrazów w zdaniu, brak odstępów między wyrazami, zachwianie proporcji liter w wyrazach oraz nierównomierna wysokość liter.
Błędy nierównomiernego pochylenia liter: zmiana kierunku pochylenia liter w wyrazie oraz w całym tekście.
Istnieje również bardzo artystyczny, stylizowany rodzaj pisma zwany kaligrafią, stosowany w ozdobnych rękopisach.
Podstawowa linia pisma
Teoretyczna linia odniesienia, na której opierają się litery z danego fontu. Patrz również: ilustracja Linie pisma.
Pole znaku
1. W druku wypukłym: metalowy prostokąt, na którym odlewa się obraz znaku.
2. W druku fotograficznym lub cyfrowym jest to prostokątna teoretyczna przestrzeń zajmowana przez literę.
Półfiret
Połowa firetu. Jego stopień jest równy stopniowi pisma, zaś jego szerokość równa połowie tego stopnia.
Patrz również: stopień pisma, firet.
Półpauza
Pozioma kreska szerokości majuskułowej litery „N”, a więc półfiretu.
Patrz również: rodzaje pauz, półfiret.
Poprzeczka
Pozioma linia w środku liter „H”, „A” lub „e” i innych.
Patrz również: ilustracja Elementy litery.
Poprzeczka krzyżowa
Pozioma kreska łącząca dwie kreski główne, jak w „A” i „H” lub zwykła kreska, jak w „f” i „t”.
Patrz również: poprzeczka, ilustracja Elementy litery.
PostScript
Język sterowania drukarką opracowany przez Adobe Systems i stosowany w profesjonalnej branży drukarskiej. Mówiąc ogólnie, działa on poprzez opisanie efektu końcowego jako szeregu kształtów geometrycznych zamiast tradycyjnych szeregów punktów, dzięki czemu łatwiej jest pracować w wysokich rozdzielczościach. Fonty Type 1 wykorzystują język PostScript.
Patrz również: Type 1.
Przecinek
Znak interpunkcyjny, znacznik gramatyczny wywodzący się z wczesnych praktyk rękopiśmienniczych. W niemieckim, a często również w językach wschodnioeuropejskich, przecinek używany jest jako otwarty nawias. W całej Europie służy również do oddzielenia części ułamkowej w ułamkach dziesiętnych, podczas gdy większość północnych Amerykanów postawiłaby tam kropkę. Również w Ameryce Północnej przecinek używany jest do rozdzielania grup trzycyfrowych (w Europie funkcję tę pełni spacja).
Punkt typograficzny
Jednostka miary równa 0,01383 cala (0,3514 mm), podstawa anglo-amerykańskiego systemu punktowego. W europejskim systemie Didota jeden punkt jest równy 0,01483 cala (0,3759 mm).
Qwerty
Pierwsze sześć liter w górnym rzędzie alfabetycznym klawiatury anglojęzycznej maszyny do pisania. Ta kombinacja liter jest często stosowana jako nazwa dla standardowej klawiatury, w odróżnieniu od innych klawiatur. Gdy Sholes tworzył pierwsze maszyny do pisania, ułożył litery w kolejności alfabetycznej. Piszący stwierdzili jednak, że dźwignie z literami często klinowały się o siebie podczas pisania. Sholes ustalił więc najczęściej stosowane kombinacje liter i oddzielił je od siebie najdalej jak można, aby nie wchodziły sobie w drogę. Rezultatem jest dzisiejsza alfanumeryczna klawiatura QWERTY. Po wynalezieniu komputerów ich twórcy – a także producenci procesorów tekstu – również instalowali tradycyjne klawiatury.
Przed rozpowszechnieniem komputerów w dostępnych w Polsce maszynach do pisania umieszczano klawiaturę typu QWERTZ, zaś polskie znaki diakrytyczne dostępne były pod odrębnymi klawiszami. Dostępne były również klawiatury komputerowe w tym układzie (tzw. klawiatury maszynistki), nie cieszyły się jednak popularnością. Dziś w Polsce dominują standardowe klawiatury typu QWERTY, z polskimi znakami diakrytycznymi dostępnymi po naciśnięciu odpowiedniego klawisza funkcyjnego w połączeniu z daną literą.
Można się również spotkać z innymi ukłądami kalwiszy, na przykład z tzw. klawiaturą Dvoraka, w założeniu wydajniejszą od standardowej QWERTY, czy francuski układ AZERTY.
Rodzaje pauz
Standardowe fonty zawierają pauzę (—), półpauzę (–) i dywiz (-).
Rodzina
Wszystkie warianty i rodzaje jednego projektu lub stylu kroju pisma (grubość, szerokość, antykwa, kursywa, bold itp.).
Patrz również: krój pisma, grubość.
Rodzina Base 900
Base 900 ma za zadanie odejść od kompromisów wymuszonych podczas projektowania jej poprzedniczki, a jednocześnie pozostać w zgodzie ze swym rodowodem, opartym o dziewięciopikselową bitmapę. Powstałe fonty Base 900 wciąż charakteryzują się modułowym, geometrycznym stylem, przypominającym wczesną epokę technologii komputerowej, lecz siatka wysokiej rozdzielczości zapewnia im zaktualizowany, doskonalszy wygląd.
Jednym z wyzwań, które pojawiły się podczas tworzenia Base 900, była konieczność odnalezienia prawidłowej równowagi pomiędzy normalizacją oryginalnego projektu Base 9, przy jednoczesnym zachowaniu jego wyjątkowego charakteru. Przetworzona wizja wciąż musiała wyglądać jak Base. Poprawiono kontury zewnętrzne znaków, rozmieszczenie i kerning, ponadto dodano trzy grubości. Zwrócono jednak baczną uwagę na to, by nie umieścić Base 900 w zatłoczonym środowisku stylistycznym aż nazbyt licznych bezszeryfowych krojów pisma, które chcą wyglądać „neutralnie”. Rezygnacja z czytelności na korzyść bardziej charakterystycznej jakości wizualnej wywołała z pewnością protesty wielu purystów. Wszakże inni, uważający, że krój pisma powinien nieść w sobie coś więcej niż tylko czytelność, docenią niezaprzeczalną wyjątkowość Base 900
Rodzina krojów pisma
Zbiór krojów pisma, które różnią się od siebie grubością, proporcją i kątem nachylenia znaków, lecz posiadają wspólną nazwę oraz cechy stylu.
Patrz również: krój pisma, grubość, proporcja.